سخنان مینو محرز، یکی از متخصصانی که در تولید واکسن برکت نقش داشته است، درباره به بن‌بست خوردن پروژه ایران و کوبا در ساخت واکسن پاستور، واکنش رئیس و سخنگوی انستیتو پاستور را در پی داشت.

مینو محرز در گفت‌وگویی اعلام کرده بود که میان واکسن‌های داخلی، فقط واکسن برکت مجوز تولید گرفته است و پروژه واکسن پاستور هم به دلیل اینکه طرف کوبایی اولویت را به واکسیناسیون شهروندان خود داده، به تاخیر افتاده است. در حالی‌ که برخی گمانه‌‌زنی‌ها احتمال تاخیر و منتفی شدن پروژه واکسن را مطرح می‌کنند، برخی دیگر افزایش ارزش سهام واکسن برکت را یکی از دلایل سخنان جنجالی و حاشیه‌‌های خبری اخیر می‌دانند؛ و در میان رقابت‌ها و اختلاف‌های دو واکسن‌ساز داخلی، ویروس دلتا در کشور جولان می‌دهد و از مردم قربانی می‌گیرد.

واکسن پاستور که پروژه مشترک دو کشور ایران و کوبا است، در انستیتو پاستور ساخته شده است و مجوز استفاده اضطراری از آن ۸ تیر صادر شد. سازنده واکسن برکت نیز «ستاد اجرایی فرمان امام» است. هرچند موسسه‌های دیگری نیز تولید واکسن را آغاز کرده‌اند و برخی از آن‌ها هم در مرحله کارآزمایی‌های بالینی‌اند، تاکنون فقط برای دو واکسن پاستور و برکت مجوز استفاده اضطراری صادر شده است، دو واکسنی که قرار بود تا پایان خرداد به مرحله تولید انبوه برسند و واکسیناسیون عمومی را سرعت ببخشند.

علیرضا بیگلری، رئیس انستیتو پاستور، روز ۲۳ اردیبهشت‌ اعلام کرده بود تا پایان خرداد، یک‌ میلیون دوز و تا پایان شهریور، چهار میلیون دوز واکسن پاستور آماده تزریق می‌شوند. از طرف دیگر، سازندگان واکسن برکت و وزیر بهداشت مدعی شده‌اند ایران به‌زودی به یکی از پنج کشور تولیدکننده واکسن تبدیل خواهد شد.
در روزهای پایانی اردیبهشت، رضا مطهری، مدیر اجرایی کارآزمایی‌های بالینی واکسن برکت، اعلام کرده بود که تا خرداد سه میلیون دوز واکسن تولید می‌شود و تا پایان تیر هم ۱۱ میلیون دوز تحویل وزارت بهداشت می‌شود. اما حالا با عبور از نیمه اول تیرماه، از تولید واکسن پاستور همچنان خبری نیست و واکسن‌های تولید‌شده برکت هم کمتر از ۴۰۰ هزار دوز است. اما آنچه میان این وعده‌های بی‌سرانجام باعث سردرگمی مردم شده اخباری است که درباره این دو واکسن منتشر می‌شود.

اختلاف یا رقابت دو واکسن‌ساز داخلی؟
در روزهای گذشته خبری منتشر شد مبنی بر اینکه حدود یک‌ میلیون و ۲۰۰ هزار دوز واکسن برکت هنگام پر کردن ویال از بین رفته است و از طرف دیگر، مینو محرز در گفت‌وگو با خبرگزاری جماران مسئله منتفی شدن پروژه واکسن پاستور را مطرح کرد و گفت: «مرحله سوم واکسن ایرانی‌ـ‌کوبایی را به برخی افراد در ایران تزریق کردند و قرار بود یک پروژه مشترک باشد اما بعد، سفیر این کشور اعلام کرد ما چنین پروژه‌ای نداریم. خود کوبا برای این واکسن دستور تزریق اضطراری صادر کرد و گفت خودمان و کشورهای دیگر آمریکای جنوبی بیشتر نیاز داریم و اولویت را به آن‌ها داد. سفیر هم این برنامه را اعلام کرد؛ بنابراین این پروژه مشترک اگر هم باشد، به تاخیر افتاده است و نمی‌تواند خیلی کمک کند.»

سخنان مینو محرز واکنش علیرضا بیگلری، رئیس انستیتو پاستور، را در پی داشت. او که تاکنون درباره تاخیر واکسن پاستور و انجام نشدن وعده‌هایش پاسخی به افکار عمومی نداده است، در گفت‌وگو با ایسنا شایعه منتفی شدن پروژه پاستور را تکذیب کرد و با کنایه به مینو محرز گفت: «نمی‌دانیم با چه هدفی این کار را می‌کنند.»
رئیس انستیتو پاستور ایران در گفت‌وگویی جدید نیز وعده چند روز دیگر را داد و گفت: «بانک سلول تولید این واکسن گرفته شده، مقدمات تولید انجام شده و اولین سری واکسن تا چند روز آتی تحویل وزارت بهداشت خواهد شد.»

دلارام درود، عضو هیئت‌علمی و معاون تولید انستیتو پاستور، یکی دیگران از مدیران این موسسه بود که به سخنان محرز واکنش نشان داد و در گفت‌وگو با ایلنا آن را «سیاست مغرضانه‌ای برای گس نمودن طعم اتفاقات گوارا و شیرینی که قرار است برای مردم ایران رقم بخورد» دانست.

تلاش برای افزایش ارزش سهام واکسن برکت
وزارت بهداشت تاکنون ساخت هفت واکسن داخلی را تایید کرده است که در مراحل کارآزمایی‌های بالینی قرار دارند و گفته می‌شود برخی از آن‌ها به‌زودی به مرحله تولید می‌رسند. اما مینو محرز در گفت‌و‌گو با خبرگزاری جماران اعلام کرد که از میان واکسن‌های داخلی، فقط واکسن برکت مجوز تولید را دریافت کرده است.
واکسن برکت، که پیش‌تر قیمت آن نیز خبرساز شده بود، در نهادی ساخته می‌شود که زیر نظر علی خامنه‌ای است و قدرت اقتصادی و اجرایی بسیار دارد. مینو محرز، که در ساخت واکسن برکت نقش داشته است، پیش‌تر نیز از اثربخشی ۹۰ درصدی این واکسن خبر داده بود و سخنان جدیدش تردیدها درباره تلاش برای بالا بردن ارزش سهام این واکسن را تقویت کرده است.

اختلاف یا رقابت دو واکسن‌ساز داخلی در حالی به رسانه‌ها و افکار عمومی جامعه کشیده شده که موج پنجم شیوع کرونا با ویروس دلتا اغلب مناطق کشور را درگیر کرده است و از مردم ایران قربانی می‌گیرد و هیچ‌کدام از این دو واکسن با وجود درگیر کردن ذهن جامعه، به چرخه واکسیناسیون عمومی نپیوسته‌اند.

چند روز پیش‌، علیرضا زالی، رئیس‌ ستاد مقابله با کرونای تهران، از وزارت بهداشت خواست واکسن وارد کند چون تولید داخلی جوابگو نیست. وعده‌های بی‌سرانجام تولید داخلی واکسن پیش‌تر انتقاد مسعود مردانی و پیام طبرسی، دو متخصص بیماری‌های عفونی، را نیز در پی داشت. حالا با گذشت یک ماه از وعده واکسیناسیون عمومی با واکسن‌های تولید داخلی، بار دیگر وزارت بهداشت برای واردات واکسن اقدام کرده است. روز پنجشنبه ۱۷ تیر، محمدحسن قوسیان مقدم، سخنگوی جمعیت هلال‌احمر، از ورود پنجمین محموله واکسن به کشور خبر داد و علیرضا رئیسی، سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا، اعلام کرد تاکنون ۸ میلیون و ۱۰۰ هزار دوز واکسن تحویل نظام سلامت شده که ۷ میلیون دوز از آن تزریق شده است.

رئیسی در گفت‌وگو با ایسنا، بار دیگر اعلام کرد که «ارسال نشدن سه میلیون دوز واکسن از کشوری که آن را به سبب نیازهای داخلی مصرف کرد موجب اختلال در واکسیناسیون شد.» اما هیچ‌کدام از مسئولان وزارت بهداشت و ستاد ملی مقابله با کرونا هنوز به افکار عمومی پاسخ نداده‌اند که چرا با وجود وعده‌های مداوم برای تولید میلیونی واکسن‌های داخلی، تاکنون کمتر از ۴۰۰ هزار دوز واکسن آماده شده است.